Psychoterapia - poradnictwo - coaching

Dziedziny psychoterapii, pomocy psychologicznej i coachingu to pokrewne obszary mające dużą część wspólną. Jest nią profesjonalna i jednocześnie osobista relacja profesjonalisty z osobą wspomaganą oraz ogólny cel zwiększenia satysfakcji klienta z własnego funkcjonowania. Wszystkie zakładają gotowość do autorefleksji i introspekcji po stronie wspomaganego.

Dziedzina pomocy psychologicznej, nazywana jest też poradnictwem lub wsparciem psychologicznym (counselling). Studenci psychoterapii, którzy jeszcze nie mają pozwolenia na prowadzenie psychoterapii, a uzyskali pozwolenie na świadczenie pomocy psychologicznej, często pytają mnie o różnicę między tymi dwoma. Mam nadzieję rozjaśnić tę kwestię.

Mity i fakty na temat psychoterapii

Czy psychoterapia wspomaga zależność pacjenta od drugiej osoby? Czy koncentruje się na grzebaniu w przeszłości i obarczaniu winami rodziców? Czy potęguje egocentryzm? Wokół sesji z psychoterapeutą wciąż krąży wiele mitów i błędnych wyobrażeń, które powstrzymują ludzi potrzebujących pomocy przed szukaniem wsparcia u specjalistów.

Świadomość

To prawda, że celem niejednej psychoterapii, a na pewno terapii gestalt, jest poszerzanie świadomości. O jaką świadomość jednak chodzi? I czy tę świadomość można nie tylko poszerzać / pogłębiać, ale i zwiększać, tak że w końcu mamy jej dużo? Albo że jesteśmy na coraz wyższym poziomie świadomości siebie? Nie, w którymś momencie wychodzimy już poza psychoterapię.

Bać się trochę mniej

Wiem, jak poważna jest sytuacja, ale chciałbym, aby media w większym stopniu zajmowały się publikacją informacji budzących uzasadnioną nadzieję i poczucie sprawczości wśród ludzi. „Padł nowy rekord zakażeń… zgonów” – to obecnie najczęściej używana przez media fraza językowa. Sianie trwogi tę trudną sytuację pogarsza jeszcze bardziej. 

Tu i teraz... tam i wtedy

 

Idea umiejętności życia tu i teraz jest piękna. Istnieje o wiele dłużej niż sama psychoterapia. Ma wiele wspólnego z duchowością i mistycyzmem. Psychoterapia, z początku zwłaszcza humanistyczna, zasymilowała ją i rozwinęła jako część metodologii pracy terapeutycznej. 

Umiejętność pełnego zanurzenia się w bieżącej chwili może być przejawem zdrowia psychicznego i wewnętrznej harmonii.

Chcę, wyrażam, więc muszę to dostać

Psychoterapia pomaga lepiej zaspokajać swoje potrzeby jak również godzić się z nieuniknionymi ograniczeniami.

Dobrze jest wiedzieć, czego potrzebujemy i zrobić co w naszej mocy, aby uzyskać, co nam potrzebne. Równie ważne jest umieć uszanować granicę, jaką wytycza nam rzeczywistość, nie odbierając tego przeciwko sobie.

Czy terapeuta może mówić o sobie?

Czyli odsłanianie się terapeuty

Odsłanianie się psychoterapeuty, czyli dzielenie się z pacjentem informacjami o sobie, to temat dyskusyjny i kontrowersyjny od zawsze.

Rozrzut stanowisk jest tak duży, że nie sposób udzielić uniwersalnych odpowiedzi, co kiedy robić, a co nie, co wolno, a czego nie. Niemniej, warto ten temat nieco usystematyzować, co spróbuję zrobić.

Czy zmienimy się teraz na lepszych?

Niektórzy mówią, że epidemia jest impulsem do stania się lepszym. Według mnie ani lepszym, ani gorszym; jest nieszczęściem nie pierwszym i nie ostatnim w historii znanego nam świata.

 

Być może psychoterapeucie nie wypada być w takich sprawach pesymistą, jestem jednak sceptyczny, albo mówiąc pełniej, mam postawę umiarkowanego sceptycyzmu, gdy słyszę, że pozytywnym skutkiem epidemii miałaby być nasza przemiana wewnętrzna. Psychoterapia raczej idzie w parze z realizmem niż pozytywnym myśleniem.

Bezpłatna psychoterapia - uwagi krytyczne

Nie będę tu pisał o rzeczach oczywistych: psychoterapeuta zarabia, bo wykształcił się, ma zawód, pracuje, świadczy „usługi dla ludności”, często utrzymuje rodzinę, płaci kredyty i wierzytelności itd. Tak jak piekarz. Albo mechanik. Jak każdy.

W odzewie na kryzys spowodowany epidemią, część specjalistów oferuje ograniczoną pomoc bezpłatną a część pacjentów wręcz jawnie się jej domaga. Ci, którzy chcieliby, aby psychoterapia była bezpłatna, często powołują się na argument, że praca psychologa to służba. Terapeutom nie trzeba jednak przypominać o powołaniu. Pragnienie misji u wielu z nich jest aż zbyt wysokie, o czym pisałem tutaj.

Psychoterapia online – pierwsze refleksje

Po kilku tygodniach pracy terapeutycznej online chciałbym się podzielić swoimi pierwszymi spostrzeżeniami merytorycznymi oraz technicznymi. Wcześniej pracowałem online okazjonalnie. Od połowy marca, z powodów dobrze nam znanych – tylko zdalnie.

Epidemia. Życie w dwóch światach

Próbujemy przystosować się do tego, co dzieje się ze światem, który znamy i pewnie robimy to najlepiej, jak potrafimy.

Nasze mechanizmy obronne służą nam teraz może nawet bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.
W dobrych czasach powodują zbędną sztywność, więc przynosimy je na psychoterapię, analizujemy, rozmiękczamy, uelastyczniamy. Dziś, w czasie epidemii, potrzebujemy ich siły ochronnej przed lękiem i szaleństwem.

To my, to nasz dom

Psychoterapia uczy nas patrzeć na siebie z bliska. Doświadczać i rozumieć niuanse własnego doświadczenia.

Astronomia pozwala spojrzeć na siebie ze znacznego dystansu, ujrzeć inny porządek rzeczy, a czasem absurd tego, co robimy.

John Enright - zawsze świeży

Nie jestem zwolennikiem technik i procedur. Sposób pracy Johna Enrighta, opisany w  Terapia i poradnictwo bez oporu, należy jednak do kilku wyjątków, ze względu na dużą koncentrację na tzw. figurze oraz na relacji terapeutycznej. 

Tak. Diagnozujemy.

Diagnozowanie jest nieodłączną częścią pracy każdego psychoterapeuty a w każdym razie powinna być. 

Część terapeutów humanistycznych w poprzednich dekadach odżegnywała się od diagnozy, z obawy przed etykietowaniem i postrzeganiem osoby przez pryzmat zaburzenia. Niektórzy uważali zamierzone „niediagnozowanie” za miarę humanistyczności ich pracy terapeutycznej.

Z terapeutą na "ty"?

Pacjent: Wie pan, jestem złym człowiekiem.

Terapeuta: Złym?

P: Tak, złym. Niestety.

T: Skąd pan to wie?

P: Wie pan, to oczywiste.

T: Oczywiste?

P: No, tak. Od dziecka coś ze mną było nie w porządku. … Byłem trudnym dzieckiem… jakiś nie taki, jak inni.

T: Co czujesz, kiedy do mówisz? Przepraszam, że zwróciłem się tak bezpośrednio. Czy możemy sobie mówić na ty?

P: Oczywiście. To nawet dla mniej wygodniejsze. Dzisiaj wszyscy prawie mówią sobie na ty.

(Jacek Pierzchała, czasopismo Gestalt)