Psychoterapia - poradnictwo - coaching

Dziedziny psychoterapii, pomocy psychologicznej i coachingu to pokrewne obszary mające dużą część wspólną. Jest nią profesjonalna i jednocześnie osobista relacja profesjonalisty z osobą wspomaganą oraz ogólny cel zwiększenia satysfakcji klienta z własnego funkcjonowania. Wszystkie zakładają gotowość do autorefleksji i introspekcji po stronie wspomaganego.

Dziedzina pomocy psychologicznej, nazywana jest też poradnictwem lub wsparciem psychologicznym (counselling). Studenci psychoterapii, którzy jeszcze nie mają pozwolenia na prowadzenie psychoterapii, a uzyskali pozwolenie na świadczenie pomocy psychologicznej, często pytają mnie o różnicę między tymi dwoma. Mam nadzieję rozjaśnić tę kwestię.

Mity i fakty na temat psychoterapii

Czy psychoterapia wspomaga zależność pacjenta od drugiej osoby? Czy koncentruje się na grzebaniu w przeszłości i obarczaniu winami rodziców? Czy potęguje egocentryzm? Wokół sesji z psychoterapeutą wciąż krąży wiele mitów i błędnych wyobrażeń, które powstrzymują ludzi potrzebujących pomocy przed szukaniem wsparcia u specjalistów.

Świadomość

To prawda, że celem niejednej psychoterapii, a na pewno terapii gestalt, jest poszerzanie świadomości. O jaką świadomość jednak chodzi? I czy tę świadomość można nie tylko poszerzać / pogłębiać, ale i zwiększać, tak że w końcu mamy jej dużo? Albo że jesteśmy na coraz wyższym poziomie świadomości siebie? Nie, w którymś momencie wychodzimy już poza psychoterapię.

Bać się trochę mniej

Wiem, jak poważna jest sytuacja, ale chciałbym, aby media w większym stopniu zajmowały się publikacją informacji budzących uzasadnioną nadzieję i poczucie sprawczości wśród ludzi. „Padł nowy rekord zakażeń… zgonów” – to obecnie najczęściej używana przez media fraza językowa. Sianie trwogi tę trudną sytuację pogarsza jeszcze bardziej. 

Tu i teraz... tam i wtedy

 

Idea umiejętności życia tu i teraz jest piękna. Istnieje o wiele dłużej niż sama psychoterapia. Ma wiele wspólnego z duchowością i mistycyzmem. Psychoterapia, z początku zwłaszcza humanistyczna, zasymilowała ją i rozwinęła jako część metodologii pracy terapeutycznej. 

Umiejętność pełnego zanurzenia się w bieżącej chwili może być przejawem zdrowia psychicznego i wewnętrznej harmonii.

Chcę, wyrażam, więc muszę to dostać

Psychoterapia pomaga lepiej zaspokajać swoje potrzeby jak również godzić się z nieuniknionymi ograniczeniami.

Dobrze jest wiedzieć, czego potrzebujemy i zrobić co w naszej mocy, aby uzyskać, co nam potrzebne. Równie ważne jest umieć uszanować granicę, jaką wytycza nam rzeczywistość, nie odbierając tego przeciwko sobie.

Czy zmienimy się teraz na lepszych?

Niektórzy mówią, że epidemia jest impulsem do stania się lepszym. Według mnie ani lepszym, ani gorszym; jest nieszczęściem nie pierwszym i nie ostatnim w historii znanego nam świata.

 

Być może psychoterapeucie nie wypada być w takich sprawach pesymistą, jestem jednak sceptyczny, albo mówiąc pełniej, mam postawę umiarkowanego sceptycyzmu, gdy słyszę, że pozytywnym skutkiem epidemii miałaby być nasza przemiana wewnętrzna. Psychoterapia raczej idzie w parze z realizmem niż pozytywnym myśleniem.

Bezpłatna psychoterapia - uwagi krytyczne

Nie będę tu pisał o rzeczach oczywistych: psychoterapeuta zarabia, bo wykształcił się, ma zawód, pracuje, świadczy „usługi dla ludności”, często utrzymuje rodzinę, płaci kredyty i wierzytelności itd. Tak jak piekarz. Albo mechanik. Jak każdy.

W odzewie na kryzys spowodowany epidemią, część specjalistów oferuje ograniczoną pomoc bezpłatną a część pacjentów wręcz jawnie się jej domaga. Ci, którzy chcieliby, aby psychoterapia była bezpłatna, często powołują się na argument, że praca psychologa to służba. Terapeutom nie trzeba jednak przypominać o powołaniu. Pragnienie misji u wielu z nich jest aż zbyt wysokie, o czym pisałem tutaj.

Psychoterapia online – pierwsze refleksje

Po kilku tygodniach pracy terapeutycznej online chciałbym się podzielić swoimi pierwszymi spostrzeżeniami merytorycznymi oraz technicznymi. Wcześniej pracowałem online okazjonalnie. Od połowy marca, z powodów dobrze nam znanych – tylko zdalnie.

Epidemia. Życie w dwóch światach

Próbujemy przystosować się do tego, co dzieje się ze światem, który znamy i pewnie robimy to najlepiej, jak potrafimy.

Nasze mechanizmy obronne służą nam teraz może nawet bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.
W dobrych czasach powodują zbędną sztywność, więc przynosimy je na psychoterapię, analizujemy, rozmiękczamy, uelastyczniamy. Dziś, w czasie epidemii, potrzebujemy ich siły ochronnej przed lękiem i szaleństwem.

I tak trudno się zmienić

Trudno się zmienić i nie dzieje się to przez słabą wolę.

„Chciałbym więcej pracować lub pracować mniej, być bardziej jakimś a mniej innym, czegoś się nauczyć, a czegoś oduczyć”. Pomysł, mobilizacja i… rozczarowanie sobą.

Proponuję więc na początek - nie wyrzucaj sobie, że znów nie udało ci się wprowadzić w życie jakiejś oczekiwanej zmiany. Nie spiesz się z obiecywaniem sobie poprawy.

Dlaczego rady nie pomagają?

Od psychoterapeuty pacjenci niekiedy oczekują rad. Pytają: Co mam zrobić?i O ile w sytuacji porady psychologicznej, interwencji kryzysowej czy terapii podtrzymującej jest to uzasadnione, o tyle w psychoterapii najczęściej nie, i z tego powodu większość terapeutów, w większości rodzajów psychoterapii, nie daje wskazówek i nie radzi swoim pacjentom odnośnie podjęcia takich lub innych działań w ich sytuacji życiowej.

Dlaczego? 

Pułapki pozytywnego myślenia

Myślenie pozytywne jest niesłychanie modne. Widziałem dziesiątki blogów z wpisami, jak myśląc pozytywnie można osiągnąć sukces w miesiąc. Sądzę, że jest jednak przereklamowane i spróbuję opisać swoje zastrzeżenia. 

Nie negując tego, że w przypadku wielu osób, np. depresyjnych, rozchmurzenie swojego myślenia jest potrzebne, a nawet niezbędne, chcę zwrócić uwagę na pułapki typowego, bestsellerowego pozytywnego myślenia. 

Czym różni się psychoterapia od porad?

Cele psychoterapii można ująć na dwa sposoby:

- Pomoc w przezwyciężaniu zaburzeń i problemów natury emocjonalnej, np. depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń osobowości, problemów w relacjach interpersonalnych.

- Pomoc w uzyskiwaniu lepszego poznania siebie, wglądu we własne życie wewnętrzne i elastyczności działań. Obejmuje to lepszą świadomość własnych uczuć, odczuć, motywów, pragnień oraz – co ważne – również wewnętrznych konfliktów i „wojen”.

Psychoterapia nie zagraża duchowości

Pytanie, czy psychoterapia może stwarzać zagrożenie dla duchowości i wiary człowieka często pojawia się w kręgach osób wierzących. I zdradza według mnie jakieś trudne do przezwyciężenia nieporozumienie a także nieuznawanie autonomii oraz kompetencji takich dziedzin, jak psychologia, psychiatria czy psychoterapia.

Czy ktoś, kto wyleczył kręgosłup, serce, układ trawienny i ma więcej sił, czuje się lepiej, ryzykuje uszczerbek na życiu duchowym? Czy przeciwnie: może go jeszcze lepiej doświadczać?

Jak znaleźć dobrego psychoterapeutę?

„Jak znaleźć dobrego psychoterapeutę / psychologa?” to jedno z częstych pytań na forach dyskusyjnych dotyczących psychoterapii i różnych zaburzeń. Czytelnicy pomagają sobie, kogoś doradzając, kogoś odradzając i dając różne wskazówki. Wśród tych wskazówek zdarzają się informacje rzetelne merytorycznie, jak i niezasadne, np. że dobry psychoterapeuta miałby koniecznie mieć ukończoną specjalizację z psychologii klinicznej albo wywodzić się z konkretnego nurtu terapeutycznego.

Indywiduacja czy Jedność?

Czy psychoterapia ma pomagać nam w uzyskiwaniu głębszego kontaktu ze światem, z całością istnienia, ba - może nawet przybliżać do poczucia kosmicznej jedności?

Szybki rozwój ośrodków duchowości wschodniej w świecie zachodnim niesie ze sobą przesłanie do zakwestionowania ego, wyjścia poza jego granice i budowania świadomości uniwersalnej.

Nieliczne psychoterapie wcieliły tę filozofię i w swoich ramach odniesienia oraz założeniach aksjologicznych stworzyły miejsce dla wyjścia poza siebie w imię łączności z szeroko pojętym istnieniem. Prym wiodą psychoterapie transpersonalne. Dalekie od tej perspektywy pozostają szkoły psychoanalityczne (z wyjątkiem analizy jungowskiej) oraz poznawczo behawioralne.

Wstęp

Uprawianie zawodu psychoterapeuty nasuwa osobie go wykonującej wciąż nowe pytania.

Są zagadnienia, o których mało pisze się w książkach, a które nurtują terapeutów i tworzą jakby boczne ramię rzeki w psychoterapii i pomocy psychologicznej. Stąd nazwa kontrapunkt, zaczerpnięta z muzyki, gdzie oznacza ona głos współdziałający z głównym tematem.

Mam nadzieję, że teksty tu zawarte okażą się dla niektórych pożyteczne.

Czasem będę pisał o tym, co nurtuje mnie, a czasem o tym, co wiem, że zaprząta innych.

Proszę wybaczyć, że prawdopodobnie żaden z moich artykułów nie wyczerpie danego zagadnienia. Czasami pytania mogą być ważniejsze od odpowiedzi. Dziś nie brak licznych odpowiedzi na ważne pytania, raczej brak twórczego zatrzymania nad samym pytaniem.

Być może i Ty znajdziesz tu coś dla siebie lub Twój komentarz będzie miał dla kogoś znaczenie.

Autor